Ewolucja modelu rodziny, współczesne problemy rodzinne

Rodzina jako pojęcie jest słowem dość szeroko rozumianym i definiowanym na wiele różnych sposób. W socjologii mówi się o niej jako podstawowej jednostce budującej społeczeństwo. Jest to fundament naszego wychowania. Jako zbiór pierwotnych wzorców i priorytetów odgrywa znaczącą rolę w procesie socjalizacji. W rodzinie uczymy się cierpliwości, wyrozumiałości i miłości do drugiego człowieka. Ma ogromny wpływ na naszą osobowość, mentalność i zachowanie w dorosłym życiu.

Ewolucja modelu rodziny

Na przestrzeni lat charakter rodziny diametralnie się zmienił.

Historyczny model rodziny

W przeszłości instytucja ta była niejednokrotnie wykorzystywana jako "karta przetargowa" na drodze do lepszego i stabilnego życia. Małżeństwa zawierane były ze względu na przynależność do tych samych warstw społecznych czy ze względu na tradycję i aspekt kulturowy, nie zaś na uczucie, które połączyło dwoje ludzi. Ówczesny model rodziny był całkowicie podporządkowany mężczyznom. Małżonek zobligowany był do utrzymywania pozostałych członków rodziny i zapewniania jej podstawowych dóbr. Kobieta odgrywała wówczas mniejszą rolę. Głównie ograniczała się ona do rodzenia dzieci czy prowadzenia domu. Dominował wówczas model rodziny wielodzietnej. Pewne było, iż raz zawarty związek małżeński trwać będzie już do końca życia małżonków. Wynikało to bowiem z traktowania relacji jako umowy między przedstawicielami poszczególnych rodów. W przeszłości to głównie kobieta zajmowała się dziećmi i domem.

Współczesny model rodziny

Sytuacja ta zaczęła się zmieniać wraz z pojawieniem się idei emancypacji i wyodrębniania się grup o charakterze feministycznym. Prawa mężczyzn stały się także prawami kobiet, a co za tym idzie, ich role zaczęły się ze sobą zlewać. W dzisiejszym świecie zarówno przedstawiciele płci męskiej, jak i damskiej odnoszą sukcesy na tle zawodowym i jest tak jak najbardziej słuszne. Niestety,  doprowadziło to do sytuacji, w których kobiety zajęte pogonią za karierą, decydują się na dziecko w stosunkowo późnym wieku, czy też w ogóle rezygnują z jego posiadania. Jest to zjawisko wysoce negatywne ze względu na aspekt biologiczny, kiedy to wraz z wiekiem matki zwiększa się ryzyko chorób dziecka, ale także na postępujące starzenie się społeczeństwa.

Dzisiaj mamy większą swobodę i możliwości na drodze wyboru partnera, z którym chcemy założyć dom i wychować dzieci. Wbrew pozorom nie zawsze skutkuje to radosnym i pomyślnym życiem. Obecnie ludzie mają większe wymagania. Stali się znacznie mniej cierpliwi i wytrwali. Różnica charakterów, egoistyczne podejście do życia, pogoń za pieniędzmi i karierą skutkuje pogorszeniem relacji rodzinnych i może nawet prowadzić do rozstania. Oczywiste jest, że rozwód ma fatalne skutki jednakowo dla małżonków, jak i ich potomstwa, które staje nagle w obliczu trudnej sytuacji. Dzieci postawione przed wyborem "mama" czy "tata" odczuwają lęk przed przyszłością, której od tego momentu nie mogą być całkowicie pewne. Może to zachwiać ich wiarę w dotychczas wpajane wartości rodzinne, a także sprawić, iż poczują się odrzucone i nieszczęśliwe.

Problemy rodzinne

Trudności w utrzymaniu

Ważnym problemem nie tylko pod względem ekonomicznym, ale także jako utrudnienie dla sprawnego i prawidłowego funkcjonowania rodziny jest panujące w krajach bezrobocie czy niskie płace za świadczone usługi. Utrzymanie każdej kolejnej osoby wiąże się z dodatkowymi kosztami, które w kolejnych latach rosną. Mimo możliwości nieodpłatnej edukacji proces kształcenia także wymaga dodatkowych nakładów finansowych. Wszelkiego rodzaju podręczniki czy przybory szkolne osiągają często dość wysokie progi cenowe, których kupno, dla wielu rodziców, staje się wyzwaniem. Niemożność zapewnienia rodzinie dostatniego życia staje się często powodem frustracji, niezadowolenia czy spadku nastroju. Może to przyczynić się także do poważnych chorób, godzących w kondycję psychiczną pozostałych członków rodziny. Związane jest z tym także zjawisko masowych emigracji. Chęć wzbogacenia się, czy wręcz chorobliwa pogoń za pieniądzem sprawia, że niewiele osób powraca do swojego ojczystego kraju. Utrudniony kontakt, którego potrzeby nie da całkowicie zaspokoić się w sposób telefoniczny, czy internetowy skutkuje rozluźnieniem więzów rodzinnych.

Konsumpcjonizm

Obecnie świat nastawiony jest na konsumpcjonizm. Rewolucje w każdej dziedzinie nauki stale oferują nam nowe dzieła elektroniki czy techniki. Biura podróży kuszą ofertami zagranicznych wycieczek, a sklepowe półki uginają się pod ciężarem ekskluzywnych produktów. Nastawieni na zdobywanie pieniędzy, zatracamy się w świecie pełnym brutalności i fałszu, stajemy się egoistami i nie potrafimy cieszyć się już z małych, pozornie nieistotnych rzeczy. Chcąc wzbudzać podziw i zazdrość demonstrujemy innym nasz status społeczny, wydając ciężko zarobione pieniądze na zupełnie niepotrzebne rzeczy. Skupianie się na karierze i dążeniu do uzyskania najwyższych stanowisk jest bardzo stresujące i obfitujące w problemy, które przenoszone są z miejsca pracy do domu. Skutkuje to napiętą atmosferą pomiędzy domownikami, może być przyczyną konfliktów, osłabienia czy całkowitego utracenia zdolności do funkcjonowania w gronie rodzinnym. Najbardziej cierpią na tym dzieci, które w szczególności wymagają obecności rodziców i ich zainteresowania. Jedynie poczucie miłości i bezpieczeństwa może zapewnić im prawidłowe warunki do rozwoju i kształtowania zdrowej osobowości. Drogie prezenty i ubrania nie są w stanie zaspokoić ich potrzeby kontaktu z rodzicem.

Konsumpcjonizm, a co za tym idzie, także wygoda wpływają na niekorzystną sytuację demograficzną w rejonie Europy. Ludzie cenią sobie komfort życia w pojedynkę bądź we dwójkę. Powszechny staje się model rodziny "2+1".

Stres

Przed człowiekiem stawiane są coraz to większe wymagania, a kryteria oceny jego działań stają się coraz ostrzejsze. Żyjąc pod presją, stałą obserwacją i narażeni na bezwzględną krytykę ludzie stają się nerwowi i nieszczęśliwi. Ucieczką przed problemami mogą stać się wówczas używki takie jak alkohol czy narkotyki. Uzależnienie od tych substancji sprawia, że człowiek staje się otępiały, często agresywny i nieprzystępny. Niejednokrotnie słyszy się także o patologiach, w których dorosły człowiek terroryzuje pozostałych członków rodzin. Strach, ból i krzywda doprowadzają do jej rozpadu, a jest nią ona już jedynie z nazwy. W większości przypadków, próby odbudowy relacji rodzinnych, nawet po efektywnie zakończonych terapiach, nie kończą się powodzeniem. Nic bowiem nie jest w stanie wymazać tragicznych wspomnień.

Wpływy z zewnątrz

Media, nazywane bardzo często "czwartą władzą" ze względu na ich zdolność do kształtowania światopoglądu, również przyczyniają się do postępującego kryzysu rodziny. Świat idzie do przodu i pojawiają się różnego rodzaju alternatywne formy życia rodzinnego. Dzieje się tak poprzez wypieranie podstawowych wartości, szerzenie idei i form zachowań godzących w istotę małżeństwa, a także człowieka. Młodzi ludzie nieświadomi działających na nich manipulacji zaczynają postrzegać związki międzyludzkie jedynie jako formę zabawy, pozbawioną długookresowych zobowiązań i odpowiedzialności. Z czasem, takie zachowanie, może utrudniać budowanie długotrwałych i prawidłowych relacji z człowiekiem, a w konsekwencji uniemożliwić założenie własnej rodziny.

Inni, ale równi

Mówiąc o rodzinie XXI wieku, nie można nie poruszyć aktualnego tematu osób z kręgu LGBT które, choć nie mają prawnej możliwości do zawierania związków partnerskich, małżeństw czy adopcji dzieci także tworzą związki i próbują kształtować szczęśliwą, wspólną przyszłość.

Reasumując - współczesna rodzina bez wątpienia znajduje się w sferze zagrożenia. Działania ludzi, a głównie ich egoizm może prowadzić do poważnego kryzysu tej instytucji. Życie w biegu, presja narzucona z każdej strony skutkuje stresem, który także przekłada się na jakość rodzinnego życia. Tak więc - czy dolą współczesnego człowieka jest wybór pomiędzy realizacją własną a szczęśliwym rodzinnym życiem? Wszystko jest kwestią wyboru.